Sümela Manastırı’nın restorasyonunda en zor görevleri onlar gerçekleştirdi

Onarım çalışmaları nedeniyle 22 Eylül 2015 tarihinden itibaren 3,5 yılı aşkın müddettir ziyarete kapalı olan Sümela Manastırı’nın yarın birinci avluya kadarki kısmı Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Ender Alpaslan’ın iştiraki ile merasimle ziyarete açılacak. Daha Evvel 18 Mayıs 2019’da ziyarete açılacağı açıklanan manastırda elverişsiz hava kaideleri nedeniyle çalışmalar aksayınca ziyarete açılış tarihi 25 Mayıs 2019 tarihine ertelenmişti.

Onarımı yıllardır gündemdeydi

Restorasyonu yıllardır gündemde olan ve Fazla sayıda onarım projesi hazırlanan tarihi Sümela Manastırı ile ilgili 2014 yılında harekete geçildi. Manastıra ve etrafındaki tesislere bakan yamaçlardaki kaya düşme tehlikelerini araştırmak ve riskli bölgeleri belgelemek gayesiyle işin uzmanlarınca endüstriyel dağcılık teknikleri kullanılarak ve Gerekli Emniyet tedbirleri alınarak yamaç güzergâhlarından inişler yapıldı.

İnişler esnasında, halihazırda askıda duran kaya kesimlerinin bulunduğu, değişime uğramış kayaç yüzeylerinin tehlike arz ettiği, ormanın eteğinde uzanan kısımlarda birtakım özgür bloklar ve orman döküntülerinin içinde Saklı kalmış durumda irili ufaklı hür taş modüllerinin var olduğu ve çatlaklardan gelen ağır su sızıntıları nedeniyle kimi yerlerde gereç boşalmalarının olduğu belirlendi.

ilim adamlarının talebi ile ziyarete kapatıldı

Yetkililer, “Bir yandan onarım devam etsin, öbür yandan ziyaretler devam etsin” görüşünü savunurken, ilim adamları kaya düşmelerinin her geçen gün daha riskli hale geldiğini ve bunun tehlikeli olacağını savunarak manastırın ziyarete kapatılarak çalışma yapılmasını istedi. Kayaların Muhtemel olan kısımlarının temizlenmesi, Muhtemel olmayan kısımlarının da çelik hasırlarla önleyecek düzeneğin kurulması kararlaştırıldı.

Yaklaşık 1 Yıl süren çalışmaların ve araştırmaların akabinde 22 Eylül 2015 tarihinde etrafında ziyaretçilerin can ve mal güvenliğini tehdit eden, tarihi yapıya ziyan veren kaya düşmesi olaylarının sıklıkla yaşandığı manastır, ziyarete kapatılarak onarım çalışması başlatıldı. Çalışma kapsamında kayaların jeolojik-jeoteknik bakımdan araştırılması ve güçlendirmesi çalışması kapsamında manastırda, kayaların yapılara ziyan vermemesi için çelik iskeleyle düzenekler kurulurken, yük taşıma hedefli da yaklaşık 4 ton yük taşıyabilecek teleferikler kuruldu.

200 metrelik sarp yamaçta çalıştılar

3,5 Yıl süren ve birinci kısmı tamamlanan onarım çalışmaları kapsamında bugüne kadar manastır ve ziyaretçiler için tehlike oluşturan kayalar 20 Benlik endüstriyel dağcı grubu tarafından Biricik tek 200 metrelik yamaçtan aşağıya düşürülerek sarp yamaçlar temizlenirken, çalışmanın en güç kısmını taş düşürme süreci oluşturdu. Manastırın üst kısmındaki Aka kaya modülleri kafesler içine alınarak kayalar kırılırken, kırılan kaya kesimleri asansör sistemi ile aşağıya taşındı. Ziyaretçilerin can güvenliğini sağlamak için yaklaşık 4 bin ton kaya paklığı yapıldı. özel grup Türkiye’nin farklı yerlerindeki baraj ve karayolu çalışmalarında da vazife yaparken, Sümela’da metrelerce yükseklikteki sarp kayalarda işlerini korkusuzca yapmaları imgelere ve fotoğraflara da yansıdı.

Bin 600 tonluk kaya modülü bulunduğu yerde sabitlendi

Restorasyon çalışmaları kapsamında Sümela Manastırı’nın yamaç güvenliği çalışmaları ile ilgili olarak Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) ile “Sümela Manastırı’nda Düşme Tehlikesi Arz Eden Bloklara Ait Jeolojik, Jeofizik ve Jeoteknik Usullerle Araştırılması” bahisli Ar-Ge çalışması yapıldı. 

Bu çalışma sonrasında onarımın en güç kısmını oluşturan manastırın girişinde bulunan bin 600 tonluk kaya kesiminin parçalanıp parçalanmamasıyla ilgili Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Jeofizik ve yerbilimi Kısmı akademisyenleri tarafından kayanın bulunduğu yerde sabitlenmesine karar verildi ve çelik ağla bohçalaması yapıldı.

Bugüne kadar ki onarım ve Etraf düzenlemesi kapsamında patika yollarda duvar imali, derz imali, döşemeler ve merdivenlerin ahşap kaplanması, mutfak, ayazma, papaz odası ve keşiş odalarını kapsayan kısımlarda askıya alma ve onarım imalatları tamamlanan Sümela Manastırı’nda 300 metrelik manastıra giden yürüyüş yolu da düzenlenirken, tarihi su kemerleri, gişe binası ve manastıra çıkan merdivenler restore edilerek kullanılır hale getirildi.

Restorasyonda nihayet evreye geçiliyor

Çalışmalar kapsamında onarımın nihayet basamağında ise kilise ve sınıfların yer aldığı kısım üzerindeki alanlarda da kaya ıslahı ve temizlenmesi çalışmaları yapılacak. Akabinde manastır içerisindeki kilise, sınıflar ve avlu kısmında onarım çalışmaları gerçekleştirilecek. Onarım çalışmalarının 2020 yılı sonunda tamamlanmasının akabinde Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Sümela Manastırı’nın Unesco Dünya Mirası Daima Listesi’ne kaydettirilmesi için teşebbüslere başlayacağı öğrenildi.

İşte onarım çalışmalarından kareler….