Trabzon’un Ortahisar ilçesi Çarşı-Mumhane-Pazarkapı Mevkii’nde, Tabakhane Vadisi Kentsel Dönüşüm Projesi çalışması başlatıldı. Çalışmalar sırasında yer altında antik Roma periyodu ile Osmanlı devrine ilişkin tarihi sur ile yaklaşık 200 metre uzunluğunda, 4 ila 4,5 metre genişliğinde, 3 metre yüksekliğinde ve kesme taştan yapıldığı belirlenen menfez ortaya çıktı.

Trabzon Kalesi’nin 700 Yıl Evvel inşa edilen Aşağıhisar surları ile 1850’li yıllarda Kuzgundere’nin ıslahı için yapılan menfez olduğu belirlenen yapılar için harekete geçildi. Trabzon Kültür ve Tabiat Varlıklarını Muhafaza Bölge Heyeti’nce kentsel dönüşüm durdurulan alanda arkeologlar inceleme ve hafriyat yapacak. Tarihi alanların gün yüzüne çıkarılarak sanat galerisi ve yeraltı müzesine dönüştürülmesi isteniyor.

DOÇ. DR. ERÜZ: TARİHİ YAPI KALINTILARI TOPRAK ALTINDA

Doğal ve Tarihi Bedelleri Müdafaa Derneği Lideri ve Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Deniz Bilimleri Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Coşkun Erüz, kentsel dönüşüm çalışması yapılan alanın antik Roma devri ile Osmanlı İmparatorluğu periyodundan bugüne kadar gelen Trabzon’un en Değerli ticaret merkezlerinden biri olduğunu söyledi.

Bölgede Fazla sayıda tarihi yapıtın ve Bina kalıntısının toprak altında bulunduğunu belirten Doç. Dr. Erüz, “Osmanlı devrinde Mumhane olarak bilinen bu bölge, Trabzon’un antik periyottaki liman bölgesiydi. Yıllar içerisinde sarsıntı, akın, yangın üzere nedenlerle oluşan yıkım ve yine yapılaşmaya bağlı olarak buradaki tarihi yapılar toprak altında kaldı. nihayet hafriyat çalışmalarında tarihi sur, Mumhane kulesi, evvelce köprü olan bir menfez ve Fazla sayıda yapının izi ortaya çıktı. Bölgenin altı, Roma devri ve daha eski tarihlerden kalan Fazla sayıda kalıntı ve insan ömrüne ve gemicilik ile ticari yaşama ilişkin izler barındırıyor. Buradaki hafriyat çalışmaları artık arkeologlar kontrolünde devam edecek ve yapılacak keşiflerle, Trabzon yakın gelecekte Türkiye’nin Değerli antik kentleri listesinde hak ettiği yeri alacak” dedi.

‘YERALTI MÜZESİNE DÖNÜŞTÜRÜLMELİ’

Açığa çıkan menfezin eski Mumhane Köprüsü olduğunu söyleyen Erüz, “Tabakhane Deresi olarak bilinen Kuzgundere’nin ıslahı için menfeze dönüştürüldü. Mumhane-Tabakhane Vadisi istikametinde, Bayanlar Pazarı ile Kahramanmaraş Caddesi’ne uzanan ve Osmanlı Devleti’nin nihayet periyotları olan 1800’li yıllarda inşa edilen menfez, periyodun tarihi özelliklerini taşıyor” diye konuştutedir

Erüs kelamlarına şöyle devam etti: Yeni yapılan menfezle Bir arada burası atıl duruma düşmüştür. Bu tarihi Bina restore edilmek sureti ile Fransa, İsveç üzere Avrupa ülkelerindeki örneklerden esinlenilerek sanat galerisi yahut yeraltı müzesine dönüştürülerek Trabzon turizmine kazandırılmalıdır. anne dehliz, Pazarkapı ve Saha istikametine açılan Yan kollar ile kemer dehlizin tamamı bu proje için Fazla uygundur. Büyükşehir Belediyesi ve Kültür Bakanlığı tarafından bu türlü bir çalışma yapılarak hem tarih korumuş, hem de Trabzon kültürü ve turizmine Kıymetli bir yeni değer kazandırmış olunur”

Pazarkapı Mahallesi’nde esnaflık yapan Taner Kalkanoğlu ise hafriyat çalışmalarında ortaya çıkan menfez ile surların korunmasını isteyerek, “Zaman içerisinde üzerlerine binalar yapıldı, artık yine ortaya çıktı. 60 yıldır burada yaşıyorum. Ben çocukken, birden fazla yıkılmış olan bu kale duvarının üzerinde çiçek toplardık” dedi.

TRABZON KALESİ

Trabzon Kalesi’nin günümüze kadar korunarak gelmiş olan surları kentin eski yapılarını oluşturur. Bugünkü surların en eski kısmı M.Ö. 4’üncü Yüzyıl Roma Dönemi’ne tarihlenmektedir. Bu yüzyılda kenti gören Ksenephon surların varlığından Laf etmektedir.

Trabzon surları Üst Hisar, dahil Kale, Orta Hisar ve Aşağı Hisar olmak üzere dört kısma ayrılmaktadır. Tabakhane ve Zağnos vadileri ortasındaki yüksek kaya kitlesi üzerine kurulmuştur. Bu kısım kalenin en eski kısmını meydana getirmekte ve kaba olarak bir yamuğa benzemektedir. Kentin isminin bu trapez yamuk formundan geldiği düşünülmek